Patron

Zbigniew Tylewicz

09.07.1920 – 30.05.1995

Mgr Zbigniew Tylewicz urodził się 9 lipca 1920 roku w Poznaniu. W 1939 roku ukończył wydział licealny Humanistycznego Państwowego Gimnazjum i Liceum im. Króla Stanisław Leszczyńskiego w Lesznie. Od wczesnej młodości, bo od 1930 roku związał się z harcerstwem. Od roku 1931 należał do I Leszczyńskiej Drużyny Harcerskiej. Pełnił wszystkie funkcje w strukturze organizacyjnej: był harcerzem, zastępowym, skarbnikiem, kronikarzem, przybocznym i od 1938 r. drużynowym. W 1939 r. uzyskał stopień harcerza orlego. Kierował pracą I LO.H. w wojennym Pogotowiu Harcerzy w Lesznie, pełniąc ze swoimi harcerzami służbę wartowniczą do drugiego września 1939 roku.

W latach 1939 – 1945 Zbigniew Tylewicz pracował w Lesznie w niemieckiej księgarni jako pracownik fizyczny, później jako ekspedient, a w końcu jako kierownik wypożyczalni książek, co ułatwiało mu pracę w organizowaniu tajnego nauczania. Po złożeniu przysięgi przed przedstawicielem Tajnego Kuratorium Wojennego był organizatorem podziemnego nauczania uczniów przedwojennego Gimnazjum i Liceum w Lesznie. Nikt z uczących się nie znał rozmiarów akcji ani nazwisk, poza uczestnikami swej trzyosobowej grupy. W grupach przedmaturalnych spotkania seminaryjne miały nie tylko charakter naukowy i wychowawczy, ale stanowiły też przedłużenie obywatelskiej i patriotycznej służby harcerskiej. Zbigniew Tylewicz był tam uznawanym autorytetem.

Po II wojnie światowej w 1945 r. uzyskał stopień Harcerza Rzeczypospolitej oraz podharcmistrza. W tym też roku pracował jako kierownik w Starostwie Powiatowym w Lesznie i podjął studia na Uniwersytecie Poznańskim, które ukończył na Wydziale Prawnoekonomicznym w 1948 roku z tytułem magistra. Od marca do czerwca 1949 roku był referentem w Centralnym Biurze Konstrukcji Kotłów w Tarnowskich Górach.

W latach 1949 – 1952, jako nauczyciel i zastępca dyrektora pracował w Zasadniczej Szkole Zawodowej Centralnego Urzędu Szkolenia Zawodowego we Wschowie i w tym tez czasie odbył kursy pedagogiczne z zakresu szkolnictwa zawodowego, języka polskiego oraz dla kadry kierowniczej.

VI 1952 roku mgr Zbigniew Tylewicz przenosi się do Poznania gdzie podejmuje pracę nauczyciela w Zakładzie Szkolenia Inwalidów noszącym obecnie nazwę Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej im Zbigniewa Tylewicza w Poznaniu.

Podejmuje też dodatkowe studia wyższe w zakresie geografii w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie, ukończone dyplomem w roku 1958.

W latach 1957 – 1970 jest dyrektorem Zakładu, a jako bezpartyjny w latach 1971-1980 pełni funkcję zastępcy dyrektora. W roku 1980 przechodzi na emeryturę po 28 latach twórczej pracy dla poddanej procesowi zawodowej rehabilitacji ciężko poszkodowanej młodzieży .

Historia Zakładu sięga czasu zakończenia Powstania Wielkopolskiego, a więc przełomu lat 1918-1919, kiedy to powstał Wojskowy Zakład Leczniczo- Szkolny dla Inwalidów Wojennych, przemianowany w 1922r. na Wojewódzką Szkołę Reedukacyjną dla Inwalidów Wojennych. W 1932 roku placówka ta wraz z internatem przy ul. Wawrzyniaka 45 w Poznaniu przybiera nazwę „Zakład Szkolenia dla Inwalidów Wojennych i Wojskowych”. Po całkowitej likwidacji Zakładu przez okupantów niemieckich w końcu października 1939 r. jego natychmiastowa restytucja dokonuje się po wojnie w czerwcu 1945 r. też przy ul. Wawrzyniaka 45. Początek pracy Państwowego Zakładu Szkolenia dla Inwalidów Wojennych i Wojskowych z internatem i stołówką następuje 1 grudnia 1945 roku. W 1948 do Zakładu przyjmowani są także inwalidzi cywilni i inwalidzi pracy w wieku od 17 do 40 lat, którym proponuje się kursowe szkolenia w zakresie radiomechaniki, automechaniki, ślusarstwa mechanicznego oraz naukę w państwowym Liceum Administracyjno – Handlowym I stopnia. W 1951 r. w miejsce Liceum powstaje w Zakładzie Zasadnicza Szkoła Radiomechaniczna.

1 września 1952 r. podejmuje pracę jako nauczyciel w Państwowym Zakładzie Szkolenia dla Inwalidów Wojennych i Wojskowych, mieszczącym się w Poznaniu przy ul. Wawrzyniaka 45. Dzięki jego staraniom ośrodek ten uzyskuje dodatkowy budynek przy ul. Szamotulskiej 67, przeznaczony na internat ze stołówką, świetlicą, aulą i biblioteką dla 220 uczniów. Jeszcze jako nauczyciel mgr Z. Tylewicz kieruje pracami komisji zajmującej się opracowaniem planu nauczania i branżowych programów nauczania 5-letniego Technikum Ortopedycznego, jedynej tego typu placówki w Polsce, która rozpoczęła działalność w Zakładzie w roku 1956 (ostatni absolwenci w roku 1969).

W 1957 roku mgr Zbigniew Tylewicz obejmuje stanowisko dyrektora Zakładu Szkolenia Inwalidów w Poznaniu. Za tej dyrekcji Zakład realizuje postulat integralnej rehabilitacji fizycznej, psychicznej i zawodowej, głównie dla inwalidów z dysfunkcją narządów ruchu. Spośród wielu ważnych dokonań innowacyjnych mgr Z. Tylewicza wymienić należy przede wszystkim wprowadzenie modyfikacji w przysposobieniu zawodowym osób z amputacjami kończyn górnych (szkolenie ich w zakresie kreśleń technicznych, mechanicznych i budowlanych) oraz realizowanie eksperymentalnego indywidualnego nauczania niewidomych i ociemniałych elektroników oraz chorych na hemofilię.

Zbigniew Tylewicz określił koncepcję oraz opracował program i wskazówki do przedmiotu nauczania wybranych zagadnień z rehabilitacji inwalidów i osób niepełnosprawnych, zatwierdzonego przez Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej, a realizowanego przez wszystkie Zakłady Rehabilitacji Zawodowej Inwalidów w Polsce. Adoptował też służby i techniki harcerskie na letnich obozach turystki i krajoznawstwa dla wychowanków z dysfunkcją narządu ruchu z zakładów w Poznaniu i Bratysławie na Słowacji.

Dostrzeżony jako pasjonat w dziedzinie rehabilitacji pedagogicznej zawodowej przez władze zwierzchnie w Departamencie Rehabilitacji Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej oraz w Wydziale Zdrowia i Opieki Społecznej w Poznaniu, otrzymał w 1960 roku stypendium Międzynarodowego Biura Pracy, Organizacji Narodów Zjednoczonych – w Republice Federalnej Niemiec i Szwecji, gdzie podjął kształcenie specjalistyczne w zakresie pedagogiki specjalnej oraz rehabilitacji osób niepełnosprawnych. W latach pracy w Zakładzie odbył także wielokrotne podróże dokształcające do Związku Radzieckiego, Czechosłowacji, Jugosławii, Bułgarii i Niemieckiej Republiki Demokratycznej.

W 1967 roku pod kierunkiem dyrektora Tylewicza zapoczątkowana została realizacja idei budowy nowego ośrodka dla wszechstronnej i permanentnej rehabilitacji osób niepełnosprawnych obok dotychczasowego internatu – przy ul. Szamarzewskiego.

W roku 1969 w miejsce Technikum Ortopedycznego dyrekcja Zakładu wprowadza Technikum Elektroniczne na podbudowie Zasadniczej Szkoły Radiomechanicznej. W roku 1971, jako efekt twórczej koncepcji i wieloletnich starań dyrektora Tylewicza, rozpoczyna działalność wybudowany na światowym poziomie Zakład Rehabilitacji Zawodowej w Poznaniu. Zawiera on bogato wyposażone sale lekcyjne. pracownie przedmiotowe, warsztaty szkolne z działami mechanicznymi, radiotechnicznymi, telewizyjnymi, elektromechanicznymi i stolarskimi, a także salę gimnastyczną, sale usprawnień rehabilitacyjnych i terapeutycznych oraz pomieszczenia administracyjne. Wszystko to w otoczeniu terenów zielonych i boiska, przystosowanych dla uczniów inwalidów z dysfunkcją narządów ruchu, z wyeliminowaniem wszelkich barier architektonicznych i z uwzględnieniem wszelkich norm dostępności. W zakładzie pracuje wysoko wyspecjalizowana kadra pedagogów, lekarzy, psychologów i rehabilitantów. Zakład podległy Resortowi Zdrowia i Opieki Społecznej, nadzorowany administracyjnie i budżetowo przez Wydział Zdrowia i Opieki Społecznej w Poznaniu, stał się jednostką wiodącą dla pozostałych tego typu zakładów w Polsce.

W latach 1968- 1980 dyrektor mgr Zbigniew Tylewicz był przewodniczącym Rady Dyrektorów Zakładów Rehabilitacji Zawodowej Inwalidów Resortu Zdrowia i Opieki Społecznej. Działalność przewodniczącego koncentrowała się wokół aspektów pedagogicznych w procesie kształcenia zawodowego, w procesie rehabilitacji społecznej oraz wokół problemów organizacyjno-materialnych i prawnych funkcjonowania zakładów. W roku 1972 mgr Zbigniew Tylewicz uzyskał służbowy tytuł profesora szkoły średniej.

Nowatorskie osiągnięcia poznańskiej placówki, którą kierował dyrektor Tylewicz, zaowocowały szeroko prowadzoną współpracą z analogicznymi zakładami w Bratysławie i Rathenow (Niemcy). W zakładzie przeprowadzono też kilkumiesięczne szkolenia nauczycieli z Wietnamu, gdzie tworzono placówkę całkowicie opartą o model poznański.

Poza twórczą i pełną pasji pracą zawodową, dyrektor Tylewicz był czynny w sferze różnorodnych działań społecznych. Od samego początku związał się z ruchem nowatorstwa i postępu pedagogicznego przy Wojewódzkiej Radzie Postępu Pedagogicznego w Poznaniu. W latach 1965-1978 był aktywnym członkiem tej Rady, inspirując wielu nauczycieli szkół zawodowych Wielkopolski do nowatorskich poczynań.

Społecznie działał w Prezydium Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Walki z Kalectwem w Warszawie i był sekretarzem Oddziału Wojewódzkiego tego Towarzystwa w Poznaniu. Współpracował społecznie ze spółdzielczością inwalidów i jej wielkopolskim zapleczem rehabilitacyjno-technicznym „Wielspin”, z Instytutem Ortopedii i Rehabilitacji w Poznaniu, z Poznańską Wytwórnią Sprzętu Rehabilitacyjnego, z Wydziałem Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, z Wydziałem Pracowników Socjalnych w Medycznym Studium Zawodowym.

Dyrektor Zbigniew Tylewicz cieszył się uznaniem i wsparciem dwóch światowej sławy Polaków, nieżyjących już dziś autorytetów w dziedzinie rehabilitacji: prof. dr. Wiktora Degi oraz prof. dr. Aleksandra Hulka, kierującego Departamentem Rehabilitacji w Kwaterze Głównej Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku. Z inspiracji dyrektora Tylewicza personel Zakładu pogłębiał systematycznie wiedzę w zakresie rozwiązywania problemów kształcenia ogólnego i zawodowego, pedagogiki specjalnej, przysposobienia do pracy oraz zatrudnienia niepełnosprawnych – w kraju oraz poza jego granicami.

Swoje nowatorskie dokonania spopularyzował w odczytach wygłaszanych w kraju i zagranicą, w publikacjach, monografiach i branżowych czasopismach służby zdrowia. Należą do nich:

• 1. Modele założeń i działań w przygotowaniu zawodowym inwalidów w Polsce wprowadzone w ostatnim dwudziestopięcioleciu w zakładach rehabilitacji zawodowej. Organizacja i zakres działania Zakładu Szkolenia Inwalidów w Poznaniu.
• 2. Instytucje badawcze, szkolenie, zakłady pracy chronionej i urządzenia ułatwiające pracę i życie inwalidów w Republice Federalnej Niemiec i w Królestwie Szwecji.
• 3. Obozy letnie, sport i turystyka w rekreacji inwalidów z dysfunkcją narządów ruchu.
• 4. Turystyka jako czynnik integracji społecznej inwalidów.
• 5. Profilaktyka inwalidztwa w procesie kształcenia zawodowego w zakładach rehabilitacji zawodowej inwalidów.
• 6. Skuteczność procesu kształcenia zawodowego osób z naruszoną sprawnością ruchu w ich przystosowaniu do pracy.
• 7. Rehabilitacja pedagogiczna w koncepcji integracji inwalidów w Polsce.

Zbigniew Tylewicz jest również autorem programu przedmiotu „wybrane zagadnienia z rehabilitacji zawodowej inwalidów” zatwierdzonego przez ówczesne Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej i realizowanego we wszystkich zakładach rehabilitacji zawodowej inwalidów w Polsce.

Za swą wieloletnią nowatorską pracę pedagogiczną dla dobra osób niepełnosprawnych mgr Zbigniew Tylewicz został uhonorowany:

• tytułem Zasłużony Nauczyciel PRL,
• Krzyżem Kawalerskim Orderu odrodzenia Polski,
• Złotym Krzyżem Zasługi,
• Medalem Komisji Edukacji Narodowej,
• dwukrotnie Medalem Rady Postępu Pedagogicznego,
• Medalem i Złotą Odznaką za wzorową pracę w służbie zdrowia,
• Odznaką Honorową Województwa Poznańskiego i Miasta Poznania,
• oraz czterema medalami zagranicznymi nadanymi w Bratysławie i Rathenow.

Będąc na emeryturze w latach 1978 – 1982 kontynuował w Zakładzie pracę pedagogiczną. 30 maja 1995 roku zakończył swe pracowite i pełne poświęcenia życie. Został pochowany na podpoznańskim cmentarzu w Przeźmierowie.